Şeker Hastalarına Sağlıklı Beslenme Tüyoları

Diyabet hastalarının ‘yasaklar’la hayatı kendilerine zindan etmelerine gerek yok! Bilinçli ve ölçülü beslenirseniz; yağ, tuz, meyve, makarna, ekmek ve pirinç gibi yasak olduğunu sandığınız gıdalara da hayatınızda yer verebilirsiniz. Ama önemli olan hangi gıdaları, hangi ölçüde alacağınızı doğru belirlemek! Bunun için de mutlaka bir uzman eşliğinde kişiye özel beslenme programının planlanması gerekiyor

Medical Park Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Emel Unutmaz; diyabette beslenme tedavisi planlanırken temel alınacak ana hedefleri sıraladı:

Kişiye Özel Beslenme Planı

Diyabetli hastalarda beslenme planı; kişinin bireysel özelliklerine (cinsiyet, yaş, kullandığı ilaç veya insülin tedavisi vb.) göre farklılık gösterir. Bu nedenle diyabetli hastanın beslenme programı mutlaka bir diyetisyen tarafından oluşturulmalı ve hastaya diyetiyle ilgili kapsamlı bir eğitim verilmeli.

İlk Hedef Kan Şekeri

Diyabetli bireyin kan şekeri mutlaka dengelenmeli. Bunu da ancak tedavilerini uygulayarak ve beslenme düzenine hakim olarak yapabilir. İyi bir kan şekeri kontrolü için; kişi diyetinde önerilen besinleri, önerilen miktarlarda ve önerilen zamanlarda tüketmeli. Yemek saatlerini aksatmamalı; çünkü öğün düzeni, kan şekeri kontrolünde çok önemli rol oynar.

Diyette bir diğer önemli hedef de kişiyi hipoglisemilerden (yani kan şekerinin kişiye zararlı olabilecek değerlere düşmesi) korumaktır. Özellikle insülin tedavisi gören kişilerde bu risk söz konusudur.

Diyet programını planlarken atılan ilk adım enerji ayarlamasıdır. Yetişkinlerde kişiyi uygun kiloya getirecek, çocuklarda ise büyüme ve gelişmeyi sağlayacak kalori hesaplaması yapılır.

Karbonhidrat İçin Kepekli Gıdalar

Şeker hastalarının hiç karbonhidrat almaması bilgisi doğru değildir. Hatta diyabetli hastanın alması gereken enerjinin en az yüzde 50’si, karbonhidratlardan gelmelidir. Önemli olan; alınan bu karbonhidratın doğru zamanda, doğru kaynaklardan, doğru miktarlarda alınmasıdır. Alınan karbonhidratın yarıdan fazlası ‘kompleks karbonhidratlar’ (bulgur, kepekli ya da tam buğday ekmeği vb.) dediğimiz kaynaklardan sağlanmalıdır.

Kompleks karbonhidratlarda baz alınan nokta ise ‘glisemik indeks’tir! Kişilerin kan şekerlerini dengelemek için, basit karbonhidrat yerine kompleks karbonhidratlar tercih edilmeli. Kompleks karbonhidratlar ise glisemik indeksi düşük besinlerde bulunur.

Glisemik İndeksi Düşük Besinler

Kepekli Un

Kepekli Pirinç

Meyve (kabuklu)

Bütün halinde patates (özellikle soğuk) Kurubaklagiller

Kepekli makarna

Glisemik İndeksi Yüksek Besinler

Beyaz Un

Beyaz Pirinç

Reçel, bal, marmelatlar

İçine şeker giren her türlü hamur işi

Beyaz un ile yapılmış hamurlu gıdalar

Yağı Ceviz Ve Zeytinden Alın

Diyabetli hastaların beslenmesinde yağlar; önemli ve tartışmalı bir konudur. Diyabetli bireyin alması gereken enerjinin yüzde 30′u yağlardan gelmeli. Yani sanıldığı gibi; diyabetli birey, yemeklerini yağsız yemek zorunda değildir. Bilakis zeytin, zeytinyağı ve ceviz gibi kaynaklar lipit profilini düzenlemede yardımcıdır. Ancak miktar çok önemli; avuç avuç ceviz ve fındık yenilmemeli, salatalara fazla fazla zeytinyağı konulmamalı.

Etli sebze yemeklerine yağ konmamalı. Yağlar çeşitlendirebilir; ancak özellikle zeytinyağına ağırlık verilmeli. Yemekler; 1 kilo sebzeye 2 yemek kaşığı ya da 1 tabak sebze yemeğine 1 tatlı kaşığı yağ konularak pişirilmeli. Salatalara ise en fazla 1 tatlı kaşığı yağ eklenmeli.

GÜNDE 3 GRAM TUZ YETERLİ

Diyabette karşılaşılabilecek olan böbrek rahatsızlıkları ve hipertansiyon gibi tuz sınırlamasını gerektiren rahatsızlıklar yok ise; kişi günlük 3 gram tuz tüketebilir. Ortalama 1 gram için silme (tepeleme değil) 1 çay kaşığı düşünülebilir. Ancak tuz sınırlaması gereken durumlarda sofra tuzu tamamen kaldırılmalı.

Alkol; hepatik glikoz çıkışını baskılayarak, hipoglisemi ataklarına sebep olabileceğinden, diyabet hastalarında tüketilmesi önerilmiyor. Tüketecek diyabetliler ise; aç karnına olmamaya, miktarı az tutmaya ve yatmaya yakın tüketmemeye özen göstermeli. Bunun planlaması da mutlaka diyetisyenle birlikte yapılmalı.

Hangi Meyve Olduğuna Değil Ne Kadar Yediğinize Bakın

Diyabette beslenme planı sebze ve meyvelerden zengin olmalıdır. Sanıldığı gibi diyabetli bir birey için yasak meyve yoktur; meyvenin porsiyon miktarı vardır! Her meyvenin içerdiği karbonhidrat farklıdır; bu nedenle her meyve için porsiyon ölçüsü de farklıdır. Bu miktarlara dikkat ederek, diyabetli birey üzüm de yiyebilir muz da; yeter ki doğru miktarı aşmasın!